Werkgroep Buitenveldert: verslag 26e groepsgesprek – ma.11 mei 2009 – 20 uur MFC Binnenhof, A.J.Ernststraat 112, Amsterdam; aanwezig 11 personen (2 vr.+ 9 mn.)

Opening: Bij de start van de avond wordt een ‘nieuwe’ bezoek(st)er welkom geheten. Deze meldt dat zij al lang het plan had om de groep te bezoeken, maar tot dusverre nogal wat aarzelingen voelde. Ze is nu blij is de stap te hebben gezet.
Aansluitend worden de gespreksregels voorgelezen en start het groepsgesprek met de uitnodiging tot het voorstellen van een onderwerp. Hiertoe neemt A. het initiatief:

Het gespreksonderwerp.
Allereerst brengt hij de groeten over van B., die ziek thuis is en waar hij zojuist een bezoek heeft gebracht. Hij laat blijken zeer onder de indruk te zijn van de vitale wijze waarop B. zijn situatie hanteert, daarbij thans gebruik makend van een ‘spraak’-computer, nog afgezien van de sprankelende natuur waarin zijn schitterend gerenoveerde boerderij zich bevindt: kortom een inspirerende ervaring! Mede ten vervolge op dit stimulerend bezoek stelt A. voor te spreken over de begrippen schuld, schaamte en falen, die nogal eens worden ervaren tijdens een periode van verslaving, dan wel dat de vlucht in de verslaving kan voortkomen uit dit soort gevoelens, terwijl dit gevoel van tekortschieten tenslotte net zo goed kan ontstaan en gaan woekeren bij het ontwikkelen van een nieuw leefprogramma, dus nadat de verslaving is gestopt. Gevoelens van schuld, schaamte en falen kunnen dus zowel voor, tijdens als na een periode van verslaving ontstaan en ernstig belemmerend werken. Dat geldt voor de betrokkene zelf alsook voor zijn relatie met de buitenwereld. Kortom, hoe kan je bij het voortgaan van de tijd je bevrijden van negatieve gevoelens en je verheugen over de positieve en inspirerende aspecten van het bestaan?

Uit de reacties blijkt dat hiermee het gespreksonderwerp voor deze avond is bepaald.

De gespreksronde.

C. start de gespreksronde en zegt: vooral in ‘t begin had ik last van een enorm schuldgevoel. Dat gold dan mijn familie en de beste vrienden. Maar ik mag ook zeggen dat dit in de loop van het jaar verdwenen is. Trouwens van nature heb ik dat ook niet – eigenlijk ging het dus snel weg – en mijn familie bleef daar ook niet in hangen en is flexibel: ze zien dat ‘t weer goed gaat en pakken vervolgens de draad weer op.

D. meldt dat hij nog niet kan reageren en later zijn spreekbeurt wil gebruiken, waarop de gespreksleider antwoordt dat de volgorde in het groepsgesprek wordt bepaald door de plaats van de deelnemer. Aldus wordt een ieder beurtelings geconfronteerd met de eenmalige gelegenheid te spreken en wordt tevens voorkomen dat een en ander kan leiden tot een ‘gesprek’, zulks in tegenstelling tot het dagelijks leven waar mensen over en weer op elkaar kunnen reageren.

E: bij dit onderwerp denk ik meteen en vooral aan mijn beide zoons en zuster; ten aanzien van anderen herinner ik mij eigenlijk alleen halve zinnen en afwijkend gedrag; morgen houd ik weer voor ‘t eerst een lezing; wat betreft schuldgevoel ervaar ik dit vooral uit onverwachte hoeken en dan speciaal vanuit ‘terugval’ situaties.

F: schuldgevoel is voor mij de drijvende kracht om vanavond hier te komen – vooral mijn lieve vrouw heeft hierom geleden; ik heb een dwarslaesie gekregen – daardoor loop ik nu wankelend en in combinatie met drank is dat helemaal onwijs – mijn vrouw lijdt hieronder – ik heb een schuldgevoel tov mijn partner en dat geeft mij een extra motief.

G: alles zeer herkenbaar; schuld bouwt zich op ten opzichte van mijn vrouw en kinderen – er ontstaat ook nog eens schade op en aan het werk – ook dat geeft schuldgevoel – en niet in de laatste plaat zit er ook diep schuldgevoel naar mezelf = sukkel!

H: mijn inzicht splitst mijn schuld in drie hoofdstukken, t.w.: – schuld tov mijn omgeving, – schuld met een grote S (= tov God) en – schuld tov mijzelf (= destructie).                  Ik vraag me nu vooral af wat schuldgevoel eigenlijk is – misschien onzinnig om er iets mee te doen – en bovendien lastig als mensen erover beginnen – voor jezelf opkomen – ook dat is dan iets wat je moet leren….

I: als ik iets verkeerd doe, komt de afrekening altijd wel, maar pas later: ik ga liegen als ik wat gedronken heb – het is een vicieuze cirkel – ik draai er altijd om heen – maar ik lieg ook – heb een grote mond – mijn vrouw heeft me toch door – 13 juni is er een expositie in Frankrijk – mijn vrouw vraagt: hoe ga je dat aanpakken… 1 glas, 2 glazen of meteen een fles wijn: zij zit er mee – bovendien is het haar opening – haar vertrouwen in mij is al weg – hoe kom ik daar uit? ik drink daar – weet dat van tevoren – schuldgevoel – ik durf het haar niet te vertellen….

J: volgens mij heeft schuldgevoel niet speciaal te maken met verslaving; het is veel meer een algemeen cultureel chantage-middel, dat door en door niet klopt maar wel effectief is om ongeluk aan de man te brengen: een van de meest destructieve dwangmiddelen binnen onze cultuur. Misschien wel een basiselement van onze religie. Ik geloof dat het christendom zonder schuld en boete helemaal niet zou kunnen bestaan. Het is tegelijk lijm en dwangbuis om alles en iedereen te boetseren. Zowel de mens als individu alsook de relatie tussen mensen onderling. Het is ook zodanig gaan woekeren dat zonder schuld en boete de meest geniale kunstwerken niet zouden bestaan: De Mattheus Passion is erop gebaseerd = prachtig en tegelijk efficient om ons allemaal nog eens goed te doen beseffen dat we niet deugen. Hetzelfde geldt voor de belangrijkste literatuur, zoals de boeken van Dostojeweski (Schuld en Boete). En wij, die nu ook nog eens gaan denken dat wij als (ex-)verslaafden een bijzondere band met dit onderwerp hebben. Volgens mij is het heel eenvoudig: schuld moet je afbetalen en dan heb je geen schuld meer; kortom afrekenen! Wij adviseren niet, maar weet wel, dat indertijd Spinoza wegens dit soort gedachten uit de stad Amsterdam werd verbannen, terwijl hij thans alom, en terecht, wordt geeerd.

K: ik heb mijn hele leven de voorkeur gegeven aan mijn werk – voel geen schuld ten opzichte van mijn vrouw – ik denk: ik drink nu 10 jaar niet – mijn vrouw verzuurt, maar ik kan niet meer doen, ze wil geen contact met mij, ik voel geen schuld ten opzichte van haar: ze leeft in een prima huis – ik denk dat ik verantwoording draag – ik zou haar graag helpen, maar ik heb haar keuze te respecteren – zelf kom ik nu toe aan andere dingen; zo heb ik laatst een nieuwe uitgave ontdekt van de gedichten van Vasalis, die thans in een gecombineerde bundel zijn samengebracht. Ik heb mijn beide volwassen zonen ieder een exemplaar gegeven; ben daar weer in geinteresseerd geraakt. Zo blijken dingen in je leven te veranderen en soms terug te keren. Als je de tijd de kans geeft en je jezelf niet in de weg zit.

L: ik denk dat ik teveel een ondragelijk schuldgevoel heb ten opzichte van mijn dochter – 3 weken geleden heb ik haar gezegd dat ik naar de groep wil omdat ik haar niet kwijt wil – mijn schuldgevoel tegenover haar is enorm – donderdag jl heb ik besloten om naar de groep te gaan – mijn keuze voor de Buitenveldert-groep had ik al veel langer overwogen – toen heb ik een contactpersoon gesproken – gisteren heb ik trouwens toch nog gedronken – heb gehuild – heb een enorm schuldgevoel – vooral ook tegenover mezelf – en dit is min of meer ook een verminking van mijn bestaan….

Hiermee is de gespreksronde voltooid en krijgt A de gelegenheid te reageren:

A: ik ken het schuldgevoel tegenover mijn vrouw en de kinderen – het had een verlammend effect en gaf mij bovendien een reden om weer te gaan gebruiken; kortom een tijdelijke oplossing en een rad voor de ogen: ik moest zelf aan het werk! Schuldgevoel heeft te maken met goedkeuring door een ander, waarvan ik dan weer afhankelijk bleek – ben dat gaan aanpakken – in de kliniek heb ik daarin geoefend; kunst is die cirkel te doorbreken en een bepaalde mate van onafhankelijkheid te ontwikkelen, te leren voor jezelf op te komen, te zien dat er dingen zijn die je goed doet, dat je niet altijd faalt – zien dat ‘t ook bij een ander kan zitten – zien dat je vertrouwen verdwenen is en je afvragen hoe je dat kunt herwinnen – voor mij is vertrouwen door een ander een kado, maar zorg wel dat je daar niet afhankelijk van bent, want onafhankelijkheid is essentieel.

De gespreksleider dankt voor ieders inbreng, beeindigt het groepsgesprek, attendeert op de groepspot en sluit de bijeenkomst om 21.15 uur.

——————————————————–